آنالیز داده های الایزا

ELISA (enzyme-linked immunosorbent assay) یک روش ایمونواسی پر استفاده برای تشخیص کمی پروتئین های خاص در نمونه های بیولوژیکی است. این سنجش بر اساس اصل اتصال بین یک آنتی بادی و یک آنتی ژن است. تجزیه و تحلیل داده های الایزا یک مرحله مهم در گردش کار الایزا است. هدف از تجزیه و تحلیل داده ها تعیین غلظت پروتئین هدف در نمونه است.

اصطلاحات مهم در تجزیه و تحلیل داده های الایزا:

• منحنی استاندارد: منحنی استاندارد نمودار جذب یک سری از غلظت های شناخته شده پروتئین هدف است. بهترین خط متناسب با منحنی استاندارد برای برون یابی غلظت پروتئین هدف در نمونه استفاده می شود.
• جذب پس زمینه: جذب پس زمینه، جذب پلیت در غیاب پروتئین هدف است. این جذب باید از جذب نمونه ها کم شود تا نتایج دقیق حاصل شود.
• نسبت سیگنال به نویز: نسبت سیگنال به نویز معیاری برای ارزیابی دقت سنجش است. نسبت سیگنال به نویز بالا نشان می دهد که سنجش دقیق و قابل اعتماد است.
• معنی داری آماری: نتایج تجزیه و تحلیل داده های الایزا باید از نظر معنی دار بودن آماری ارزیابی شوند. این کار را می توان با استفاده از انواع آزمون های آماری مانند آزمون t یا آزمون F انجام داد. نتایج این آزمایش‌ها می‌تواند به تعیین اینکه آیا تفاوت‌های مشاهده‌شده بین گروه‌ها به دلیل شانس است یا به دلیل تفاوت واقعی در غلظت پروتئین هدف کمک می‌کند.

مراحل انجام آنالیز داده های الایزا:

1. ابتدا تمام داده های را بایستی از مقدار چاهک Blank (که فاقد هیچ نمونه ای نبوده و برای تشخیص نویز زمینه ای استفاده میشود) کم کنیم(Background Correction)
2. سپس با استفاده از OD خوانده شده از چاهک های استاندارد و مقدار آنالیتی که در هر چاهک استاندارد هست و از قبل مشخص شده یک منحنی استاندارد (Standard Curve) بواسطه روش Linear Regression ترسیم می‌کنیم.
3. این منحنی به ما ضرایب رگرسیون خطی را داده که شامل b0 (Intercept) و b1 (Coefficient) است.
4. سپس مقدار OD چاهک‌های حاوی آنالیت را در b1 ضرب کرده و با b0 جمع می‎کنیم. مقدار نهایی غلظت آنالیت مد نظر ما می باشد.

تعدادی از عوامل وجود دارد که می تواند بر دقت تجزیه و تحلیل داده های الایزا تأثیر بگذارد. این عوامل عبارتند از:

• کیفیت معرف های مورد استفاده در سنجش
• تکنیکی که برای اعمال معرف ها روی صفحه استفاده می شود
• زمان انکوباسیون و دماهای مورد استفاده در سنجش
• جذب پس زمینه صفحات
• نسبت سیگنال به نویز سنجش

کنترل دقیق همه این عوامل برای به دست آوردن داده های ELISA دقیق مهم است.

هنگامی که داده ها تجزیه و تحلیل شدند، ارزیابی نتایج از نظر معناداری آماری مهم است. این کار را می توان با استفاده از انواع آزمون های آماری مانند آزمون t یا آزمون F انجام داد. نتایج این آزمایش‌ها می‌تواند به تعیین اینکه آیا تفاوت‌های مشاهده‌شده بین گروه‌ها به دلیل شانس است یا به دلیل تفاوت واقعی در غلظت پروتئین هدف کمک می‌کند. تجزیه و تحلیل داده های الایزا یک فرآیند پیچیده و چالش برانگیز است. اما با کنترل دقیق عواملی که می توانند بر صحت داده ها تأثیر بگذارند و با استفاده از روش های آماری مناسب می توان به نتایج دقیق و قابل اعتمادی دست یافت.

در اینجا چند نکته اضافی برای تجزیه و تحلیل داده های ELISA وجود دارد:

• برای بهبود دقت نتایج، همیشه آزمون‌های تکراری یا سه‌گانه را اجرا کنید (Triplicate).
• از یک منحنی استاندارد استفاده کنید که با همان معرف‌ها و شرایط سنجش مشابه نمونه‌ها تولید می‌شود.
• از یک برنامه نرم افزاری آماری برای برازش منحنی استاندارد و محاسبه غلظت پروتئین هدف در نمونه ها استفاده کنید.
• نتایج را از نظر معناداری آماری ارزیابی کنید.

با پیروی از این نکات، می توانید دقت و قابلیت اطمینان تجزیه و تحلیل داده های ELISA خود را بهبود بخشید.